6 Sigma Nedir? Nasıl Uygulanır?
6 Sigma, iş süreçlerindeki hataları minimize etmeyi ve süreçlerin tutarlılığını artırmayı hedefleyen istatistik temelli bir kalite yönetim metodolojisidir. Sigma, istatistikte standart sapmayı temsil eder. Altı Sigma seviyesi, bir süreçte milyonda yalnızca 3.4 hata olmasına izin verir – bu da neredeyse kusursuzluk demektir.Bu metodoloji, süreçlerdeki varyasyonu azaltmayı, veri odaklı kararlar almayı, ve müşteri odaklı iyileştirmeler yapmayı esas alır. Genellikle üretimden finansa, insan kaynaklarından lojistiğe kadar birçok iş kolunda uygulanabilir.
6 Sigma Nasıl Uygulanır?
1. Projelerin Belirlenmesi
Altı Sigma projeleri, mevcut iş süreçlerinde kalite sorunları, müşteri şikayetleri, yüksek maliyetler, gecikmeler gibi somut problemleri çözmek amacıyla seçilir. Proje seçiminde şu kriterler göz önüne alınır:- Sürecin şirket hedefleriyle uyumu
- Müşteri memnuniyetine etkisi
- Ölçülebilir veri ve çıktıların olması
- Ekonomik fayda potansiyeli
Örnek: Bir çağrı merkezinde bekleme süresinin azaltılması, üretim tesisinde fire oranının düşürülmesi gibi.
2. Projelerin Önceliklendirilmesi
Seçilen projeler, etki ve uygulanabilirlik açısından değerlendirilerek önceliklendirilir. Bu amaçla sıklıkla aşağıdaki araçlar kullanılır:- Etki/Yeterlik Matrisi (Impact vs. Effort Matrix)
- Pareto Analizi
- Maliyet-Fayda Analizi
- VOC (Voice of Customer) verileri
3. Proje Ekiplerinin Oluşturulması
Her proje için çapraz fonksiyonel bir ekip kurulur. Ekip genellikle aşağıdaki rolleri içerir:- Proje Lideri (Black Belt/Green Belt)
- Proses Sahibi
- Veri Analisti veya İstatistik Uzmanı
- İlgili departman temsilcileri
4. Uygulama Metodolojileri: DMAIC ve DMADV
A) DMAIC – Mevcut Süreç İyileştirme İçin
DMAIC, var olan süreçlerde iyileştirme yapmak için kullanılır.- Define (Tanımla): Problemin, hedefin ve projenin kapsamının tanımlanması
- Measure (Ölç): Sürece dair mevcut performansın ölçülmesi
- Analyze (Analiz Et): Sorunların nedenlerinin analiz edilmesi
- Improve (İyileştir): Süreci iyileştirecek çözümlerin geliştirilmesi
- Control (Kontrol Et): Süreç iyileştirmelerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması
B) DMADV – Yeni Süreç veya Ürün Tasarımı İçin
Yeni bir süreç ya da ürün oluşturulurken tercih edilir.- Define
- Measure
- Analyze
- Design (Tasarla)
- Verify (Doğrula)
Not: Her iki metodoloji de istatistiksel analiz araçlarını (regresyon, hipotez testi, varyans analizi) yoğun biçimde kullanır.
5. Veri Toplama ve Analiz
Uygulama sürecinde ölçülen tüm veriler kalite araçları ile analiz edilir:- Kontrol grafikleri
- Histogramlar
- Neden-sonuç diyagramları (Ishikawa)
- 5N1K ve 5 Why Analizleri
- FMEA (Hata türü ve etkileri analizi)
6. Çözüm Geliştirme ve Uygulama
Veriye dayalı bulgularla, süreci iyileştirmek için çözümler geliştirilir:- İş akışı değişiklikleri
- Otomasyon süreçleri
- Eğitim programları
- Prosedür revizyonları
- Arayüz iyileştirmeleri
7. Sonuçların İzlenmesi ve Dokümantasyonu
Elde edilen kazanımlar izlenir ve kalıcı hale getirilir:- KPI'lar üzerinden izleme
- Süreç performans metrikleriyle karşılaştırma
- Dokümantasyon: süreç haritaları, güncellenmiş iş talimatları
İyileştirme sonrası süreçlerin takibi en az 3–6 ay boyunca sürdürülmelidir.
8. Süreklilik ve Standartlaştırma
İyileştirilen süreçler için yeni standartlar oluşturulur ve aşağıdakiler sağlanır:- Standart iş talimatları
- Eğitim içerikleri
- Sürekli gelişim için PUKÖ döngüsü (Planla – Uygula – Kontrol Et – Önlem Al)
Örnek 6 Sigma Projeleri
Hata Oranının Azaltılması
- Problem: Üretim hattında %5 oranında hatalı ürün çıkıyor.
- Çözüm: Kritik süreç adımları gözden geçirildi, ölçüm cihazları kalibre edildi, operatör eğitimi verildi.
- Sonuç: Hatalı ürün oranı %0.7’ye düştü.
Döngü Süresinin Kısaltılması
- Problem: Satın alma talebi onay süreci 10 günü buluyor.
- Çözüm: Gereksiz onay adımları kaldırıldı, ERP sistemi iyileştirildi.
- Sonuç: Süre 3 güne indirildi.